Płukanie zatok – higiena jamy nosowej

Płukanie zatok – jakich narzędzi użyć?

Płukanie nosa i zatok jest jedną ze skuteczniejszych metod udrażniania górnych dróg oddechowych, zatkanych w wyniku zalegania w nich wydzieliny. Czynność ta niepotrzebnie kojarzona jest z bólem i trudnością wykonania. Przepłukiwanie zatok nie wymaga specjalistycznego sprzętu, czy też wizyty w gabinecie zabiegowym (wyjątkiem jest pierwsza irygacja u dzieci poniżej 4. roku życia). Wykorzystać można do tego zabiegu gruszkę do nosa, butelkę po wodzie mineralnej z zakończeniem typu dzióbek lub gotowy zestaw do irygacji, który można zakupić w aptece.

Czym płukać chore zatoki? Czy domowy roztwór do płukania zatok będzie skuteczny?

Laryngolodzy rekomendują, by w warunkach domowych stosować do czyszczenia zatok sól fizjologiczną^[2]. Nie podrażnia ona błon śluzowych nosa, odkaża, czyści i udrażnia. Wykonanie własnej mieszanki na bazie wody i soli połączonych ze sobą w odpowiednich proporcjach może przynieść pożądany efekt, jednak najbezpieczniej skorzystać jest z gotowych roztworów dostępnych w aptece. Ich skład jest sprawdzony i posiada odpowiednie stężenie. Sól zawarta w gotowej mieszaninie jest specjalnie oczyszczana i znacznie rzadziej wywołuje skutki uboczne takie jak: świąd, zaczerwienienie czy obrzęk śluzówki nosa.

Jak wyczyścić zatoki? Podstawowe zasady

Przed wykonaniem zabiegu należy przygotować narzędzie do płukania, w którym znajduje się sól fizjologiczna na zatoki. Oczyszczanie należy wykonać nad umywalką w łazience lub nad większym naczyniem typu miednica. W kolejnym kroku trzeba pochylić głowę nad wybranym przez siebie zbiornikiem i skręcić ją nieco do boku. Końcówkę narzędzia do irygacji wprowadzić trzeba do otworu nosowego znajdującego się niżej, by efektywnie przepłukać zatoki. Roztwór soli fizjologicznej wprowadzony do jam zatok będzie wypływał drugim otworem nosowym. W przypadku dostania się do ust podczas płukania trzeba go wypluć i w żadnym wypadku nie połykać (płyn zawiera w sobie patogeny, które zaatakowały zatoki). Czynność tę należy powtórzyć w ten sam sposób przechylając głowę w drugą stronę. Na koniec należy wyczyścić i wysuszyć użyte narzędzia.

Jak często płukać zatoki?

By nie dopuścić do rozwoju infekcji, która zaatakowała zatoki i nos, irygację należy powtarzać raz lub dwa razy dziennie, aż do ustania uciążliwych objawów. Te zalecenia dotyczą również dzieci. Zabieg ten w ich wypadku zawsze powinien być wykonywany pod nadzorem osoby dorosłej, by zapobiec zachłyśnięciu lub nieprawidłowemu wykonaniu płukania, które nie będzie efektywne.

Czy płukanie zatok jest bezpieczne?

Irygacja zatok to skuteczny sposób na zatkane zatoki. Właściwie przeprowadzona jest bezpieczna i nie stwarza ryzyka powikłań. Warto natomiast pamiętać, by zabieg ten wykonywać ostrożnie i bez zbędnego pośpiechu. Istotne jest również, by narzędzia do wykonania czyszczenia nosa były wcześniej umyte i nie posiadały zaostrzonych brzegów. Nie powinno się również przeprowadzać czyszczenia zatok po niedawno przebytych zabiegach operacyjnych w okolicach nosa i oczu, w przypadku alergii na chlorek sodu, anatomicznej lub mechanicznej niedrożności jam nosowych, lub jednej z nich. Niekorzystne jest również wykonanie irygacji tuż przed snem.

Pamiętaj, że irygacja zatok jest popularnym i skutecznym zabiegiem. Jednak gdy w przebiegu zatkanych zatok występuje dodatkowo ostry ból, gorączka i inne niepokojące objawy, należy zasięgnąć porady lekarza pierwszego kontaktu.

nas.07.2021.01

¹ Michalik M., Podbielska-Kubera A., Powikłania twarzoczaszkowe zapalenia zatok, ©Borgis – New Medicine 1/2019.

² Grovers G., Iro H., Probest R., Otolaryngologia, Edra Urban & Partner 2019.