Nieżyt nosa, który potocznie nazywany jest katarem, powstaje zwykle na skutek stanu zapalnego błony śluzowej. Do jego objawów zalicza się m.in. przekrwienie i obrzęk śluzówki, obecność nadmiaru wydzieliny w nosie oraz kichanie. Często pojawia się również uczucie niedrożności, czyli zatkania nosa oraz uczucie swędzenia wewnątrz jam nosowych. Przewlekły nieżyt nosa jest diagnozowany wtedy, kiedy towarzyszący mu przewlekły katar i pozostałe objawy utrzymują się co najmniej 12 tygodni1.
Ciągły katar - przyczyny
Uważa się, że katar chroniczny może mieć podłoże alergiczne. Reakcję alergiczną powoduje kontakt z zawartymi w powietrzu alergenami - np. roztoczami kurzu domowego. Jeśli ekspozycja na alergen będzie częsta, wówczas w błonie śluzowej nosa dochodzi do rozwoju zmian powodujących jej nadwrażliwość. Objawy zwykle pojawiają się w określonych porach roku, np. w związku z kwitnieniem roślin, jednak możliwy jest także całoroczny nieżyt nosa2.
Do znanych czynników, które zwiększają ryzyko rozwoju nieżytu nosa, należy ekspozycja na dym tytoniowy, co dotyczy nie tylko aktywnych, ale również biernych palaczy. Przewlekły katar może też być związany z zanieczyszczeniem powietrza. Badania potwierdzają, że osoby narażone na wdychanie zanieczyszczeń generowanych przez ruch drogowy oraz pyłów zawieszonych w powietrzu mogą częściej zapadać na tę chorobę. Wpływ mogą mieć także warunki pracy - objawy nieżytu nosa są obserwowane u osób pracujących z substancjami chemicznymi o właściwościach drażniących, a także pyłami - np. z mąką. Wśród przyczyn przewlekłego kataru wymienić można również przedłużające się lub nawracające infekcje górnych dróg oddechowych. W niektórych przypadkach wskazać można na przyczyny hormonalne, np. katar w trakcie ciąży lub w niedoczynności tarczycy. Chroniczny katar bywa także jednym z działań niepożądanych leków. Do przyczyn choroby zalicza się też procesy związane ze starzeniem, spożywanie ostrych pokarmów oraz czynniki anatomiczne - np. skrzywienie przegrody nosowej. Znaczna część rozpoznań przewlekłego nieżytu nosa określana jest jednak jako idiopatyczna - to znaczy, że nie udało się wskazać konkretnej przyczyny prowadzącej do rozwoju choroby3.
Jak rozpoznać przewlekły nieżyt nosa?
Objawy, które najczęściej towarzyszą temu schorzeniu to długo utrzymujący się katar i uczucie przytkania nosa oraz niemożność usunięcia wydzieliny poprzez wydmuchiwanie. Długotrwały katar często wiąże się także z rozwinięciem zapalenia zatok i dolegliwościami bólowymi, a także uczuciem rozpierania w okolicach czoła i nosa. Może również dochodzić do upośledzenia lub całkowitej utraty węchu. Nawracający nieżyt nosa i oddychanie przez usta prowadzi do szybszego męczenia się, senności i zaburzeń koncentracji4.
Jak leczyć przewlekły katar?
Istnieje wiele sposobów na przewlekły nieżyt nosa. Leczenie choroby zależy jednak od rodzaju nieżytu i jego przyczyn, dlatego powinno być prowadzone przez lekarza. Jeśli schorzenie jest spowodowane alergią, kontaktem z dymem tytoniowym lub substancjami drażniącymi należy rozważyć możliwość unikania takiej ekspozycji. Wspomagająco stosuje się także preparaty przeznaczone do płukania nosa - ma to na celu nawilżenie błony śluzowej nosa oraz usunięcie zanieczyszczeń zalegających na jej powierzchni5.
Co na przewlekły nieżyt nosa?
Większość nieżytów nosa może być łagodzona doraźnie i krótkotrwale preparatami, które obkurczają błonę śluzową nosa i ułatwiają oddychanie, np. aerozolem nasic®. Zawarta w sprayu xylometazolina to substancja o potwierdzonym klinicznie działaniu udrażniającym nos, natomiast deksopantenol działa ochronnie na błonę śluzową6.
Choć nieżyt nosa wydaje się problemem błahym, to jego skutki mogą w znaczący sposób utrudniać życie i wpływać na codzienne funkcjonowanie. Dlatego warto sięgnąć po odpowiednie sposoby na katar, a w razie braku poprawy skonsultować się z lekarzem.
Powyższy tekst nie stanowi źródła porady medycznej i nie może być traktowany jako zastępstwo dla świadczenia usług medycznych przez lekarza.
nas.08.2021.02
1Fornal R., Nieżyt nosa - najważniejsze fenotypy i endotypy oraz zasady leczenia. Alergia Astma Immunologia, 2015
2Rapiejko P., Jurkiewicz D., Przewlekły alergiczny nieżyt nosa, Alergoprofil, 2014
3Nyall R., Aeroallergens, air pollutants, and chronic rhinitis and rhinosinusitis. World Journal of Otorhinolaryngology, 2018
4Fornal R., Nieżyt nosa - najważniejsze fenotypy i endotypy oraz zasady leczenia. Alergia Astma Immunologia, 2015
5Fornal R., Nieżyt nosa - najważniejsze fenotypy i endotypy oraz zasady leczenia. Alergia Astma Immunologia, 2015
6Mösges R., Dexpanthenol: An Overview of its Contribution to Symptom Relief in Acute Rhinitis Treated with Decongestant Nasal Sprays. Advances in Therapy, 2017
